Antoni Zygmunt Helcel

Po przezwyciężeniu rewolucji, która w roku 1848 i 1849 zawichrzyła wszelki porządek w monarchii austriackiej, przyjaciele prawnego porządku, pragnąc ustalić jego posady na długą przyszłość, nie jednakowymi przecież w tym zamiarze idą drogami, nie jednakowych używać zwykli środków i owszem jawne między sobą wykazują przeciwieństwa. Nie dziw, bo w istocie choć do jednego dążą celu, to przecież z zupełnie odmiennych wychodzą zasad i różnią się barwą rzeczywiście tak dalece, iż się wzajemnie o szkodliwość i zgubność zasad obwiniają, choć jedni i drudzy mienią się być przyjaciółmi i obrońcami prawego porządku.

Czytaj dalej Aforyzmy o prawdziwym i fałszywym patriotyzmie →

Andrzej Nowak

Patriotyzm jako ideologia, jeszcze jeden, choć zarazem wyjątkowy – izm, pojawia się, jak samo pojęcie ideologii i jak większość jej wcieleń w wieku XVIII. W myśli polskiej proces krystalizacji postaw obywatelskich w formy rywalizujących ze sobą ideologii patriotyzmu następuje w wyniku zakwestionowania poczucia ciągłości samej Rzeczypospolitej – przez dominację nad nią obcego mocarstwa (Rosji)[1]. Zbiegło się to w czasie z napływem z zewnątrz wzorów politycznych nowej, oświeceniowej cywilizacji, nie mniej skutecznie niż gospodarka rosyjskich posłów i sołdatów podważających stabilność utrwalonych i uświęconych w tradycji minionego wieku odruchów i przeświadczeń obywateli-szlachty[2].

Czytaj dalej Polski patriotyzm wieku niewoli – trzy formuły →